ĐỐI TƯỢNG NHIỄM BỆNH:
Lúa nước

MÔ TẢ:
Bệnh tuyến trùng thân lúa là một bệnh hại nghiêm trọng trên cây lúa, gây ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng lúa trong các vụ mùa. Bệnh này do các loài tuyến trùng thuộc giống Ditylenchus gây ra, tấn công vào phần thân lúa, làm cho cây phát triển kém và chết. Tuyến trùng thân lúa chủ yếu ký sinh trong thân cây, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời. Tác nhân gây bệnh: Bệnh do các loài tuyến trùng thuộc giống Ditylenchus gây ra. Đây là các tuyến trùng ký sinh trên thân và cổ rễ của cây lúa, chủ yếu tấn công cây lúa trong giai đoạn sinh trưởng và trổ bông. Đặc điểm của bệnh: Tuyến trùng thân lúa tấn công vào mô mềm của thân cây lúa, gây rối loạn sinh lý và cấu trúc của cây. Các tuyến trùng này hút dinh dưỡng từ cây lúa, làm cho cây thiếu nước và chất dinh dưỡng, dẫn đến suy yếu, chết rụi hoặc giảm năng suất. Các tuyến trùng này xâm nhập vào phần thân cây và cổ rễ, gây hiện tượng thân cây lúa bị thối rữa và mất khả năng dẫn nước. Môi trường phát triển: Bệnh tuyến trùng thân lúa phát triển mạnh trong các ruộng lúa có điều kiện đất ẩm ướt, đặc biệt là khi đất có độ pH thấp, thiếu thông thoáng, hoặc có quá nhiều tàn dư cây trồng nhiễm bệnh.

TrIỆU CHỨNG:
Cây lúa còi cọc, sinh trưởng kém: Cây lúa bị nhiễm bệnh tuyến trùng thân thường còi cọc, sinh trưởng kém, chậm phát triển. Các lá lúa có thể chuyển màu vàng và có dấu hiệu héo úa, nhất là ở phần lá dưới. Thân cây bị thối và hư hỏng: Thân cây lúa bị thối, vỏ thân bị hư hỏng, có thể có màu nâu hoặc đen. Trong trường hợp nhiễm nặng, thân cây có thể bị gãy hoặc đổ xuống, không thể đứng vững. Cây lúa thiếu sức sống: Lúa bị nhiễm bệnh có thể có hạt lúa không chín đều, hạt lép hoặc vỏ hạt lúa bị biến dạng, làm giảm năng suất và chất lượng lúa. Lúa bị héo và chết: Cây lúa nhiễm bệnh tuyến trùng thân không thể duy trì được sự sống, dẫn đến hiện tượng héo úa và chết cây. Điều này thường xảy ra khi bệnh lây lan rộng và không được kiểm soát kịp thời. Vàng lá, cây không trổ bông: Các cây lúa nhiễm bệnh không trổ bông hoặc trổ bông không đều, hạt lúa thiếu dinh dưỡng dẫn đến năng suất thấp. Lá cây vàng và gãy rụng sớm.

Phòng ngừa bệnh tuyến trùng thân lúa chủ yếu dựa vào việc quản lý đất đai, nước và các biện pháp canh tác hợp lý. Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm: Luân canh cây trồng: Áp dụng luân canh giữa lúa và các loại cây trồng khác không phải là vật chủ của tuyến trùng (như ngô, đậu…). Điều này giúp giảm mật độ tuyến trùng trong đất và phá vỡ chu kỳ phát triển của bệnh. Vệ sinh đồng ruộng: Thu gom tàn dư cây trồng bị nhiễm bệnh và tiêu hủy chúng sau mỗi vụ lúa. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa mầm bệnh tồn tại trong đất và làm giảm khả năng lây lan sang vụ tiếp theo. Chọn giống lúa kháng bệnh: Sử dụng các giống lúa có khả năng kháng tuyến trùng sẽ giúp giảm thiểu sự phát triển của bệnh. Các giống lúa khỏe mạnh sẽ có khả năng chống lại sự xâm nhập của tuyến trùng tốt hơn. Quản lý nước hợp lý: Đảm bảo việc cung cấp nước hợp lý trong ruộng lúa, tránh ngập úng kéo dài, vì điều này có thể tạo môi trường thuận lợi cho tuyến trùng phát triển. Điều chỉnh mực nước hợp lý trong suốt quá trình sinh trưởng của cây lúa sẽ giúp hạn chế bệnh tuyến trùng. Bón phân hợp lý: Cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây lúa, đặc biệt là phân kali, sẽ giúp cây lúa tăng sức đề kháng và phát triển mạnh mẽ, giảm thiểu khả năng bị nhiễm bệnh.

ĐIỀU TRỊ:
Khi bệnh tuyến trùng thân lúa đã xuất hiện, các biện pháp điều trị chủ yếu bao gồm sử dụng thuốc trừ tuyến trùng, cải tạo đất, và các biện pháp hóa học và sinh học khác. Các biện pháp điều trị bao gồm:Sử dụng thuốc trừ tuyến trùng:Các loại thuốc trừ tuyến trùng hóa học như Carbofuran, Temik, hoặc Fenamiphos có thể được sử dụng để tiêu diệt tuyến trùng trong đất. Phun thuốc lên đất trước khi gieo hoặc trong giai đoạn cây lúa non sẽ giúp giảm thiểu sự phát triển của bệnh.Thuốc vi sinh:Các chế phẩm sinh học chứa nấm Trichoderma hoặc Bacillus có thể giúp tăng cường khả năng kháng bệnh của cây lúa, đồng thời làm giảm mật độ tuyến trùng trong đất.Cải tạo đất:Tăng cường việc cải tạo đất như bón vôi hoặc cải thiện độ tơi xốp của đất sẽ giúp làm giảm mật độ tuyến trùng. Phát triển hệ thống canh tác với đất có độ pH cân đối giúp ngăn ngừa tuyến trùng phát triển.Loại bỏ cây bị nhiễm bệnh:Các cây lúa bị nhiễm bệnh nặng nên được cắt bỏ và tiêu hủy để tránh lây lan bệnh sang cây lúa khỏe mạnh khác.Bón phân bổ sung:Bón phân kali và phospho giúp tăng sức đề kháng của cây đối với bệnh. Các cây lúa khỏe mạnh có khả năng chống lại sự tấn công của tuyến trùng tốt hơn.Kết luậnBệnh tuyến trùng thân lúa là một bệnh hại nghiêm trọng đối với cây lúa ở Việt Nam, đặc biệt trong các khu vực có điều kiện đất không tốt và thói quen canh tác lúa liên tục. Việc phòng ngừa bệnh thông qua luân canh, chọn giống kháng bệnh, quản lý nước và bón phân hợp lý là rất quan trọng để bảo vệ cây lúa. Đồng thời, sử dụng các biện pháp điều trị như thuốc trừ tuyến trùng và cải tạo đất sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại và nâng cao năng suất lúa.